Zweden's AI-ranking: De redenen achter de daling in de Global AI Index

Inhoudsopgave:

• Introductie
• Zweden stort neer in AI-ranglijst – maar waarom?
• Leiderschap, niet code, is de bottleneck
• Zweden als AI-museum?
• AI is geen IT-project
• Drie stappen vooruit: Wat kunnen we nu doen?
• Regeringsinitiatieven voor AI – tijd om een tandje bij te steken?
• We hebben de voorwaarden – maar missen de richting
• De toekomst is niet neutraal
• AI-vaardigheden beginnen hier: AI-cursussen bij AVC

Inleiding:

De AI-race is in volle gang. Naties over de hele wereld versnellen, positioneren zich, investeren — maar Zweden? Zweden verliest terrein. Eens beschouwd als een leider in innovatie in Europa, lopen we nu achter op de wereldwijde AI-ontwikkeling. En volgens de laatste rapporten van zowel de Global AI Index als toonaangevende experts zoals Martin Svensson (AI Sweden) en Göran Lindsjö (AI-adviseur), is het patroon duidelijk: het probleem is niet de technologie — het is het leiderschap.

Deze blogpost gaat niet over hype, maar over richting. Over hoe Zweden het risico loopt gemarginaliseerd te worden in een van de belangrijkste technologische verschuivingen van onze tijd - en wat we er daadwerkelijk aan kunnen doen.

Zweden stort neer in AI-ranglijst – maar waarom?

In de laatste editie van de Global AI Index (2024) is Zweden zeven plaatsen gezakt naar positie 25 van de 83. Het is vooral zorgwekkend dat we op plaats 57 staan wat betreft "Government Strategy". Dat is waar de basis voor nationale AI-competentie wordt gelegd — door bestuur, financiering en regelgeving. Zelfs Vietnam staat hoger dan Zweden op dit gebied.

Het is de moeite waard om even stil te staan. Hoe is het zover gekomen?

Zweden heeft geen tekort aan technische vaardigheden. Onze universiteiten leiden bekwame ingenieurs op, onze bedrijven nemen AI-experts in dienst, en organisaties zoals AI Sweden hebben meer dan 160 partners verzameld uit het bedrijfsleven, de publieke sector en de academische wereld. Maar toch verliezen we snelheid. Waarom?

Leiderschap, niet code, is de bottleneck

Volgens zowel Martin Svensson als Göran Lindsjö is het antwoord overduidelijk: het is het leiderschap dat niet gelijke tred houdt met de technologie.

Het begrip van de rol van AI in bedrijfsontwikkeling, bedrijfsstrategie en maatschappelijk bestuur is laag onder veel besluitvormers. Svensson beschrijft hoe bedrijven vaak een enkele vertegenwoordiger naar AI-trainingen sturen — terwijl het hele managementteam daar zou moeten zijn. Lindsjö getuigt dat zowel politici als bedrijfsleiders vaak een vertekend beeld hebben van wat AI daadwerkelijk is. Soms zo ernstig verkeerd dat ze "AI" beschrijven als een stroomdiagram met ja/nee-knoppen.

Dit is niet alleen een onderwijsprobleem, maar een symptoom van een dieper tekort: we missen een collectief begrip van de strategische rol van AI in maatschappelijke ontwikkeling en concurrentievermogen.

Zweden als AI-museum?

Toen de CEO van Ericsson, Börje Ekholm, eerder dit jaar de risico's beschreef dat Europa een 'museum' zou worden — een plek waar men innovatie bewondert maar het niet drijft — raakte dat een gevoelige snaar. En dat geldt ook voor Zweden. We lopen het risico een land te worden met hoge technische competentie maar een lage toepassingsgraad. Een land waar AI wordt gebruikt voor pilotprojecten in plaats van productieve systemen die zakelijke waarde en maatschappelijk nut creëren.

Göran Lindsjö drukt het duidelijk uit: "Gebruik is belangrijker dan onderzoek op dit moment. We moeten kunstmatige intelligentie op grote schaal gaan gebruiken – en dat vereist competentie."

AI is geen IT-project

Een van de meest voorkomende valkuilen die zowel Svensson als Lindsjö aanwijzen, is dat AI nog steeds wordt gezien als een IT-project — in plaats van een transformatieve technologie voor de hele onderneming. Wanneer AI-kwesties snel op het bord van de IT-afdeling worden gelegd zonder deze te koppelen aan de business, het product of de klantreis — ja, dan valt het effect plat.

AI moet eigendom zijn van het management. Het moet doordringen in de bedrijfsstrategie, HR-structuur, juridische zaken, productontwikkeling en de dagelijkse operationele leiding. Het moet vooral toegang hebben tot de data die de onderneming al bezit — en begrijpen welk voordeel er daadwerkelijk kan ontstaan.

Drie stappen vooruit: Wat kunnen we nu doen?

1. Train het management - collectief

Zowel AI Sweden als Lindsjö zijn duidelijk: stuur niet één persoon op training. Stuur het hele managementteam. Het begrip moet gemeenschappelijk zijn, anders krijg je nooit vaart. Zowel het bedrijfsleven als de publieke sector moeten hier een grotere verantwoordelijkheid nemen. Een AI-project dat niet verankerd is in de top van het management is een dood project.

2. Focus op jullie echte problemen – niet op "het doen van AI"

AI mag niet worden behandeld als een technologie-experiment. Begin met jullie echte uitdagingen: Hebben jullie een hoge klantverloop? Moeilijkheden met personeelsplanning? Lange verwerkingstijden bij een overheidsinstantie? AI is een gereedschapskist om dergelijke problemen op te lossen – maar het werkt alleen als je weet wat er echt verbeterd moet worden.

3. Begin klein – maar begin nu

Begin met een pilotproject, bij voorkeur op een gebied waar je goede data en een duidelijke probleemstelling hebt. Leer snel, itereer, schaal op. AI-ontwikkeling is niet lineair, het vereist leren, moed en snelheid.

Regeringsinitiatieven voor AI – tijd om een tandje bij te zetten?

Terwijl veel andere landen snel offensieve en daadkrachtige AI-strategieën implementeren, bevindt Zweden zich nog steeds in een onderzoeksfase. De regering heeft onlangs het initiatief genomen om te onderzoeken hoe de Zweedse wetgeving zich moet verhouden tot de nieuwe AI-verordening binnen de EU - een noodzakelijke, maar in deze context voorzichtige eerste stap.

Dat Zweden ver achterop raakt – plaats 57 – in de categorie 'Overheidsstrategie' in de Global AI Index is een duidelijk signaal dat het politieke leiderschap zijn ambitieniveau moet verhogen. Er is meer nodig dan alleen algemene beleidsverklaringen. Om de AI-ontwikkeling vooruit te helpen, hebben we concrete maatregelen nodig: gerichte investeringen, slimme regelgeving, praktische ondersteuning voor kleine spelers en duidelijke prikkels die zowel bedrijven als de publieke sector aanmoedigen om te handelen.

We hebben de voorwaarden – maar missen de richting

Er is geen gebrek aan middelen - Zweden heeft het potentieel om een drijvende kracht te worden op het gebied van AI.

• We hebben wereldleidende bedrijven met geavanceerde toepassingen.
• We hebben overheidssector-initiatieven die daadwerkelijk ver vooruit zijn.
• Wij hebben data, infrastructuur en technische competentie.

Maar we missen gecoördineerd leiderschap, nationale inspanning, en snelle uitvoering.

Als Zweden een kans wil hebben om te concurreren in de economie van de toekomst - waar AI net zo fundamenteel is als elektriciteit - dan moeten we nu handelen.

De toekomst is niet neutraal

AI is niet alleen een kwestie van technologie. Het gaat over de banen van de toekomst, zekerheid, welvaart en geopolitieke relevantie. Zoals Lindsjö het uitdrukte:

“De vraag is enkel waar het geld vandaan moet komen, wat er gaat betalen voor de welvaart in de EU als we blijven achterlopen.”

Zweden staat voor een keuze: Of we bouwen onze AI-capaciteit op door slimme samenwerkingen, strategische sturing en moedige investeringen — of we kijken toe hoe anderen de regels bepalen, de waarde oogsten en de leiderspositie innemen.

We hebben nog steeds tijd. Maar niet veel.

AI-vaardigheden beginnen hier: AI-cursussen bij AVC

Als jij of jouw organisatie de stap van praten naar doen wilt zetten – dan is de juiste competentie cruciaal. Daarom hebben wij bij AVC een cursuspakket samengesteld met toonaangevende opleidingen op het gebied van AI, machine learning, NLP, AIOps en prompt engineering – alles om je klaar te stomen voor het AI-tijdperk.

Hier zijn enkele van onze meest populaire programma's:

• APMG Kunstmatige Intelligentie Practitioner Certificering (AIP) – eLearning

Leer hoe je AI kunt gebruiken om zakelijke doelen te bereiken en het werk te stroomlijnen. De certificering richt zich op hoe je processen kunt automatiseren en optimaliseren met AI, en is perfect voor professionals die AI in de praktijk willen gebruiken. 📜 Geaccrediteerd door APMG/Cyber Skills

• Specialisatietraining Diepgaand Leren

Voor jou die diepe neurale netwerken wil bouwen en optimaliseren met TensorFlow, Keras en PyTorch. De cursus omvat onder andere CNN's, RNN's, transfer learning, autoencoders en modeloptimalisatie. ✔️Praktijkgerichte training & relevante theorie voor de industrie

• Training Natuurlijke Taalverwerking

Word een NLP-ingenieur met volledige beheersing van tekst, semantiek en taalmodellen. Je leert technieken zoals DSSM, neurale machinevertaling, reinforcement learning en maakt onder andere gebruik van Python NLTK.

• AIOps Foundation Certificering – Live Online (examen inbegrepen)

Tweedaagse cursus die big data, automatisering en AIOps-platforms behandelt. Voor jou die wilt begrijpen hoe IT-beheer geautomatiseerd kan worden met behulp van AI.

• EXIN BCS Kunstmatige Intelligentie (AI) Foundation Certificering – Online Klaslokaal

Stevige introductie tot AI-principes voor wie certificering via EXIN BCS wil behalen. Geschikt voor zowel technici als besluitvormers.

• Certificatiecursus Machine Learning met Python

Bouw echte ML-modellen met Python. De cursus omvat regressie, classificatie, clustering, tijdreeksen, en hoe je algoritmen traint met realtime data.

• Essentials van Generatieve AI, Prompt Engineering & ChatGPT

Begrijp prompt engineering grondig en leer effectief te communiceren met LLM's. De cursus helpt je om bias te minimaliseren en de nauwkeurigheid van AI-antwoorden te maximaliseren.

• Postdoctoraal Programma in AI en Machine Learning

Premiumopleiding in samenwerking met Purdue University.Combineert theorie, praktische projecten en begeleiding door mentoren. Je leert over ML, DL, CV, NLP, GenAI, Explainable AI en meer.

• Certificering voor Robotgestuurde Procesautomatisering – eLearning

Leer RPA om HR, financiën en klantenservice te automatiseren. Perfect voor organisaties die hun bedrijf willen opschalen met slimme tools.

• Diepgaand leren met Keras & TensorFlow Certificering – eLearning

Gespecialiseerde cursus in Keras en TensorFlow. Je leert DL-algoritmen te implementeren en je voor te bereiden op een carrière als Deep Learning Engineer.

• Certificeringsbootcamp voor Kunstmatige Intelligentie (AI) Engineer

Samenwerking met IBM. Je leert AI, ML, DL, Python, NLP, CV, GenAI, en neemt deel aan hackathons en AMA's. Voor jou die een AI-carrière op wereldniveau nastreeft.

• Introductie tot Kunstmatige Intelligentie (AI) – eLearning

Perfect voor beginners. Leer de basis van AI, ML en DL, en werk met echte use cases. Gratis introductie tot de wereld van AI.

Wil je meer weten of een plek reserveren?

➡️ Bezoek ons cursusoverzicht hier: AVC AI-cursussen

➡️ Of neem direct contact met ons op en we helpen je de juiste cursus te vinden op basis van je rol en doelen.

Referentielijst:

Allhorn, J. (2024) Experts onthullen: Daarom lopen andere landen voor op Zweden in AI - "Behoorlijk achter", Tijdschrift voor het Bedrijfsleven, 25 november. Beschikbaar op: https://www.tn.se/naringsliv/40223/experten-avslojar-darfor-slar-andra-lander-sverige-i-ai-ganska-langt-efter/ (Opgehaald: 30 mei 2025).

Lindsten, P.O. (2025) De waarschuwing in de AI-race: "We lopen erg achter", Dagens industri, 27 mei. Beschikbaar op: https://www.di.se/digital/varningen-i-ai-racet-vi-ligger-valdigt-langt-efter/ (Opgehaald: 30 mei 2025).

De regering. (2025) Routekaart van de AI-commissie voor Zweden: SOU 2025:12. Beschikbaar op: https://www.regeringen.se/contentassets/7b80c90b74b04902afbb800bea581c9b/ai-kommissionens-fardplan-for-sverige-sou-202512.pdf (Geraadpleegd: 30 mei 2025).

Tortoise Media. (2024) The Global AI Index. Beschikbaar op: https://www.tortoisemedia.com/data/global-ai (Geraadpleegd: 30 mei 2025).